ارزیابی تغییرات مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با بکارگیری روش های زمین آمار و gis در دشت فومنات، استان گیلان

منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک مهم ترین منابع آب مورد استفاده در کشاورزی و شرب به شمار می آیند در نتیجه اطلاع از وضعیت کیفیت آن جهت مدیریت صحیح منابع آب و برقراری تناسب بین کیفیت آب و نحوه استفاده از آن ها امری ضروری محسوب می شود. در این پژوهش از اطلاعات کیفی برداشت شده از 42 حلقه چاه مشاهداتی در سال های 92-83 استفاده شد. ضرایب همبستگی پیرسون بین پارامتر های کیفی در هر سال نشان داد کهtds همبستگی بالایی با کاتیون های ca2+، mg2+ و na+ دارد. همچنین مشخص شد sar منطقه بیش تر متأثر از غلظت na+ بوده و غلظت mg2+ و ca2+ در رده بعد قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از نمودار پایپر نشان داد که غالب کاتیون ها و آنیون های دشت از نوع ca2+ و hco3- است. تجزیه و تحلیل مقایسه ای بین روش های زمین آمار (کریجینگ، کوکریجینگ و معکوس فاصله وزنی) نشان داد که روش کوکریجینگ به طور میانگین با مقدار rmse (655/9) و mae (755/6) و r2(6/0) نتایج بهتری در برآورد غلظت پارامتر های کیفی در منطقه مورد بررسی داشت. با بررسی نقشه تغییرات مکانی ec، sar، cl-، tds و na+ در دو سال (87 و 92) مشخص شد که غلظت این دو پارامتر در شرق دشت بیش تر از غرب و در مرکز دشت دارای روند افزایش غلظت بود. همچنین حاشیه های غرب و جنوب غربی دشت بهترین مناطق از نظر غلظت کم تر این پارامتر ها می باشند. با بررسی نقشه تغییرات مکانی دیگر پارامتر ها مشخص شد که بیش ترین غلظت hco3-+co32- در سال 87 در شمال غرب، شرق و جنوب شرق دشت بوده و بهترین مناطق از نظر غلظت کم در جنوب غربی و مرکز دشت قرار داشتند. در سال 92 بحرانی ترین مناطق در مرکز دشت متمایل به شرق و بهترین مناطق از نظر غلظت کم در جنوب غربی دشت مستقر بودند. بیش ترین غلظت k+ در سال 87 در شرق دشت و کم ترین غلظت k+ در جنوب غربی دشت بود. همچنین مشخص شد که در سال 92 در اکثر مناطق غلظت k+ کم و تغییرات مکانی غلظت k+ دارای روند خاصی نبود. غلظت کم ca2+ در سال 87 در جنوب غربی دشت مشاهده شد. در سال 92 در اکثر مناطق غلظت ca2+ پایین بوده و روند خاصی در جهت افزایش یا کاهش ca2+ وجود ندارد. غلظت mg2+ در سال 87 در جنوب غربی و مرکز دشت کم بوده و افزایش غلظت در جهت شرق و شمال غرب وجود دارد. در سال 92 بیش-ترین غلظت در مرکز دشت وجود دارد و با حرکت به سمت غرب و جنوب غرب از غلظت mg2+ کاسته شد. همچنین مشخص شد که بیش ترین غلظت so42- در سال 87 در مرکز دشت مشاهده شد. غلظت so42- در غرب دشت کمتر از شرق دشت بوده و در بخشی از محدوده شمال دشت شاهد کم ترین غلظت بودیم. بیش ترین میزان ph در سال 87 در نواحی غرب دشت و میزان آن در شرق دشت کم تر از غرب دشت بود و در مرکز دشت کم ترین میزان ph وجود داشت. در سال 92 بیش ترین میزان ph در جنوب دشت وجود داشت و مناطق دارای میزان کم تر ph در شمال دشت قرار گرفت.